ไปที่พิพิธภัณฑ์ Cupnoodle!

และแน่นอนว่าไม่ใช่แค่ญี่ปุ่น จำนวนการบริโภคบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปของโลกต่อปีคือ 102.7 พันล้านชาม (แหล่งข้อมูลเดียวกัน) ซึ่งเป็นจำนวนที่มหาศาลจนไม่สามารถจินตนาการได้ เพราะรับประทานกันเกือบทุกประเทศทั่วโลก จึงเรียกได้ว่าบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปเป็น "อาหารของโลก" ปัจจุบันนักบินอากาศก็เอาติดตัวไป "ท่องอวกาศด้วย" ที่จริงในบ้านของผู้เเขียนก็มีบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปเก็บไว้ 5 ซอง ไม่ว่าจะกลับบ้านช้า หรือช่วงขัดสน สิ่งนี้ก็ช่วยมาจนนับไม่ถ้วน ใครกันที่เป็นคนคิดของชั้นยอดอย่างนี้

ดังนั้นในวันนี้จะขอแนะนำ "พิพิธภัณฑ์อนุสรณ์การค้นพบบะหมี่กึ่งสำเร็จรูป" สถานที่ชื่อดังในเมือง Ikeda โอซาก้า ซึ่งที่นี่เองก็เป็น "บ้านเกิดของบะหมี่กึ่งสำเร็จรูป" ในปี 1958 บะหมี่กึ่งสำเร็จรูปอันแรกของโลก "ราเมนไก่" ที่คุ้นเคยกันว่า "อร่อยทันที, อร่อยมาก" ก็กำเนิดขึ้น โดยเกิดใน "กระท่อมวิจัยเล็กๆ" ที่ตั้งในสวนบ้านของ Ando Momofuku ผู้คิดค้นและผู้ก่อตั้ง Nissin Foods ที่อยู่ในเมือง Ikeda โดย "พิพิธภัณฑ์อนุสรณ์การค้นพบบะหมี่กึ่งสำเร็จรูป" ที่ก่อตั้งในปี 1999 นี้ ตั้งขึ้นเพื่อบอกเล่าประวัติศาสตร์และความสำคัญของ "การประดิษฐ์และค้นพบ" บะหมี่กึ่งสำเร็จรูป

อย่างแรกที่สะดุดตาก็คือ "กระท่อมวิจัย" ของคุณ Ando ที่จำลองขึ้นมาใหม่ เท่าที่เห็นก็เป็นกระท่อมไม้เล็กๆ ธรรมดา เหมือนที่อยู่ในเรื่องลูกหมู 3 ตัว...... ที่อยู่ด้านนอกคือจักรยานที่ใช้ขนถุงแป้ง กับหุ่นจำลองไก่ก่อนจะถูกเอาไปทำน้ำซุป ที่ทางเข้ามีการจำลองบะหมี่ที่เอามาแผ่ตากให้แห้งด้วย กระท่อมมีขนาด 4.5 เสื่อ พร้อมหลอดไฟเปลือยกับนาฬิกาลูกตุ้ม และเครื่องครัวอย่าง หม้อจีน, ชาม, เครื่องชั่ง, ทัพพี, ตะแกรง, และหม้อตุ๋น ก่อนมาในหัวมีภาพว่า การคิดค้นบะหมี่กิ่งสำเร็จรูปน่าจะไฮเทค แต่พอรู้ว่าทำใน "ครัว" แบบนี้ ก็ตกใจอยู่ ได้ยินว่าคุณ Ando มุ่งมั่นพัฒนาบะหมี่กิ่งสำเร็จรูปอยู่ที่นี่ อดหลับอดนอนนาน 1 ปี

แล้วทำไมซุปต้องเป็นไก่ล่ะ ในวันหนึ่ง ระหว่างที่เตรียมอาหาร ไก่ที่่เลี้ยงไว้ข้างกระท่อม อยู่ๆก็อาละวาดขึ้นมา ลูกชายที่ยังเด็กได้เห็นและตกใจ จนไม่สามารถทานเนื้อไก่ได้ แต่ถ้าเป็นราเมนซุปกระดูกไก่แล้วยินดีทานทันที ตอนนั้นเขาก็เลยคิดจะทำซุปรสไก่ หลังจากนั้น เขาก็กล่าวว่า "ในโลกไม่มีประเทศไหนที่ไม่กินไก่ ดังนั้นรสไก่จึงเป็นที่ยอมรับได้ในระดับสากล

อย่างแรกก็คือ ทำไมต้องเป็น "บะหมี่" จากจอภาพบนผนัง เป็นภาพเมืองหลังจากสงคราม ซึ่งคุณ Ando เห็นคนยืนต่อแถวหน้าร้านราเมนยาวกว่า 20 เมตร ในย่านตลาดของโอซาก้า ในคืนหลังสงครามช่วงฤดูหนาว ทั้งที่อากาศหนาวขนาดนี้ แต่ผู้คนก็ยังอดทนรอ เพื่อให้ได้ราเมน 1 ชาม ดังนั้นการ "กิน" คือสิ่งสำคัญของผู้คน...... จากความรู้สึกตอนนั้นเองที่นำไปสู่การคิดค้นบะหมี่กึ่งสำเร็จรูป

ราเมนไก่ที่ทำสำเร็จนั้น ตอนแรกทำโดยครอบครัว ภรรยาทำซุป พวกเด็กช่วยในการบรรจุถุง เสร็จแล้วทุกคนก็แพ็คใส่ลัง เพื่อขนออกไปขาย เป็นเช่นนี้ทุกวัน จนวันหนึ่ง มีการจัดให้ทดลองชิมในห้างสรรพสินค้าของโอซาก้า ซึ่งราเมนไก่ก็ถูกใจเหล่าแม่บ้าน! และประสบความสำเร็จอย่างสูง เพราะว่าแค่ใส่น้ำร้อนก็ทำได้ คุณ Ando เห็นการตอบรับที่ดีเช่นนั้น จึงคิดอยากให้ผู้คนได้กินราเมนนี้ทั่วประเทศ เลยตั้งโรงงาน โดยมีเป้าหมายให้ผลิตเป็นจำนวนมากด้วยระบบอัตโนมัติทั้งหมด

คุณ Ando ซึ่งอยากนำบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปไปเผยแพร่ทั่วโลก ได้นำราเมนไก่ไปที่อเมริกา ซึ่งคนอเมริกาก็ให้ความสนใจ แต่มีปัญหาคือ ที่อเมริกาไม่มีทั้งชามและตะเกียบ แต่ผู้ซื้อในอเมริกาเอาราเมนไก่หักลงถ้วยกระดาษ เติมน้ำร้อน แล้วเริ่มใช้ส้อมรับประทาน สิ่งนี้ทำให้คุณ Ando เกิดแรงบันดาลใจขึ้น ใช่แล้ว "เส้นในถ้วย"! จนในปี 1971 ก็มี "บะหมี่ถ้วย" ออกมา นี่คือ "สุดยอดบะหมี่กึ่งสำเร็จรูป" ที่ต้องการแค่ "น้ำร้อน

นอกจากนี้ยังมีบะหมี่ถ้วยจากทั่วโลกแสดงเอาไว้ ทั้งรสครีมมะเขือเทศ, รสผักอัดแน่น, รสที่เต็มไปด้วยความเผ็ดร้อนของเครื่องเทศ และอื่นๆ ซึ่งทำออกมาให้สอดคล้องกับสภาพแวดล้อมของประเทศ และให้ถูกปากผู้คน อ้อ..ผมเองก็เคยกินรสต้มยำกุ้งของไทย รสชาติทั้งเผ็ดร้อนและเปรี้ยว อร่อยมากเลย

26 กรกฎาคม 2005 กระสวยอวกาศ Discovery ทะยานขึ้นได้สำเร็จ Noguchi Soichi นักบินอวกาศชาวญี่ปุ่น ได้นำเอา "Space Ram" อาหารอวกาศแบบะหมี่อันแรกของโลกขึ้นไปด้วย โดยมีซุป 4 ประเภท คือ โชยุ, มิโสะ, แกงกะหรี่, และกระดูกหมู โดยผลิตให้สามารถกลับสู่สภาพเดิมในอุณหภูมิจุดเดือดในอวกาศที่ 70˚C แม้ในสภาพไร้แรงโน้มถ่วงที่เปลี่ยนการรับรสชาติ แต่รสชาติของมันไม่ได้ต่างไปจากบนโลกเลย ทำให้คุณ Noguchi "ตกใจ" กับรสชาติความอร่อย คุณ Noguchi ที่รับประทานราเมนภายในกระสวยอวกาศดูดีใจมาก หลังจากคุณ Noguchi กลับมายังโลก เขาก็นำเอาภาพถ่ายของ (บริเวณ) "พิพิธภัณฑ์อนุสรณ์" ที่ถ่ายจากในอวกาศมาที่นี่ด้วย ซึ่งผมดูไม่ออกว่าพิพิธภัณฑ์อยู่ตรงไหนแต่ว่ามีตัวอักษรเขียนว่า "อยู่นี่" และลูกศรชี้เอาไว้ ลองมาจ้องกันดู!

ก่อนอื่นไปที่ "My Cup Noodle Factory" ซึ่งอยู่ด้านในของพิพิธภัณฑ์ ที่นี่มีทั้งกลุ่มวัยรุ่น, คู่รัก, ครอบครัวแน่นขนัด รวมทั้งนักท่องเที่ยวเอเชียจำนวนมาก เช่น คนจีน ที่นี่เป็นมุมที่จะให้คุณวาดภาพลงถ้วยของบะหมี่ถ้วย, เลือกส่วนผสม และซุปที่ชอบ เพื่อทำเป็นบะหมี่ถ้วยในแบบฉบับของตนเอง เอาล่ะ มาเริ่มกันเลย !

ต่อจากนั้นก็ออกแบบบนที่ว่างของถ้วยด้วยตัวเอง โดยใช้ปากกาสี พอลองมองไปข้างเคียง มีทั้งคนที่วาดลายดอกไม้สีสันสดใส, คนที่วาดรูปคาแร็คเตอร์ของราเมนไก่ที่เรียกว่า "Hiyoko-chan", มีคนที่วาดสิ่งมีชีวิตอะไรสักอย่างอยู่ด้วย......แล้วตัวเองล่ะ ผมที่ไม่มีความเชื่อมั่นในเรื่องวาดภาพ คิดจนถี่ถ้วนแล้วก็ใช้ปากกาสีเขียวเขียนตัวอักษรหนาๆ ว่า "อร่อย" มันก็น่าจะอร่อย แต่เล่นเขียนมาตรงๆแบบนี้ ผมก็ยังประหลาดใจกับตัวเองเหมือนกัน

ต่อไปก็ซุป ซึ่งมีให้เลือกจาก 4 ชนิด ทั่วไป (โชยุ), ซีฟู้ด, แกงกะหรี่, และพริกมะเขือเทศ โดยทั่วไปผู้หญิงจะชอบ ซีฟู้ดไม่ก็พริกมะเขือเทศ ส่วนผู้ชายก็รสทั่วไปหรือแกงกะหรี่ คราวนี้ผมเอาแบบมาตราฐานทั่วไป ส่วนคุณพนักงานแนะนำมาคือ "แกงกะหรี่ใส่ชีสรสเข้มข้น

จากนั้นก็ถึงคราวส่วนผสม โดยให้เลือก 4 จาก 12 แบบ เช่น กุ้งอบแห้ง, คามะโบโกะรสปู, ชาชู, ชีส, ข้าวโพด และอื่นๆ ไหนๆแล้วผมก็เลยเลือกของที่ไม่มีขายทั่วไปอย่าง ลูกชิ้นปลานารุโตะรูป Hiyoko-chan และส่วนผสมพิเศษช่วงระยะเวลาจำกัดอย่าง หน่อไม้ฝรั่งและไข่ การได้เลือกโดยที่ต้องลองคิดถึงรสชาติไปด้วยก็สนุกดี หลังจากนั้นก็ปิดฝาห่อด้วยฟิล์ม และใส่ในแอร์แพ็คเกจ แล้วก็จะได้ "My Cup Noodle" ออกมา......่ที่ผมเขียนบนถ้วยว่า "อร่อย" มันก็ดูน่าจะอร่อยจริงๆ ถึงผมจะพูดเองก็เถอะ

สำหรับใครที่ทำแล้วเกิดหิว! แนะนำให้มาที่ห้องลองรสชาติกัน ที่นี่สามารถซื้อบะหมี่จากเครื่องขายของอัตโนมัติได้ รวมทั้งของเฉพาะของภูมิภาค ที่โดยทั่วไปซื้อไม่ได้ในคันไซ หรือบะหมี่ถ้วยที่ขายเฉพาะในชั้นธุรกิจ (ลูกชิ้นปลานารุโตะวาดเป็นรูปเครื่องบินแทน) ให้ลองรับประทานได้ ส่วนอุด้ง Donbei Kitsune Udon ที่รสชาติซุปของทางฝั่งตะวันออกและตะวันตกของญี่ปุ่นจะต่างกัน ก็มีขายอยู่ทั้งคู่ ให้ลองทานเทียบกันได้ ในขณะที่ชมวิวภายในสวน ก็ขอให้นึกถึงความยากลำบากและความฉลาดคิดฉลาดทำ ที่ได้เห็นได้เรียนรู้เมื่อครู่ด้วยนะ! (บะหมี่ที่ทำจาก My Cup Noodle Factory/ Chicken Ramen Factory ไม่สามารถรับประทานที่นี่ได้ สินค้าอาจมีการเปลี่ยนแปลง)

เอาล่ะตอนนี้บ่าย 2:25 ผมก็ค่อยๆขึ้นไปที่ชั้น 2 เพื่อร่วมกิจกรรม "Chicken Ramen Factory" โดยผู้เข้าร่วมจะแบ่งเป็นกลุ่มนั่งตามโต๊ะในห้อง ที่เหมือนห้องฝึกทำอาหารขนาดใหญ่ ผู้ร่วมโต๊ะเดียวกับผมคือ คุณพยาบาล 4 คน ที่มาจากเกียวโต, เด็กนักเรียนชายประถม 3 กับคุณแม่, และชายอาวุโส 2 ท่านที่อยู่ใกล้เคียง แต่ละคนจะได้ใส่ผ้ากันเปื้อนและผ้าโพกหัว ไม่ว่าจะเป็นใคร ก็ต้องใส่ผ้าโพกหัวลายน้องไก่ Hiyoko-chan น่ารักทุกคน หลังจากฟังการอธิบายคร่าวๆแล้ว ก็ไปที่โต๊ะได้

ถัดไปคือการนวดแแป้ง อันนี้ก็ยากกว่าที่คิด ถ้าไม่ทิ้งน้ำหนักตัวลงไปด้วย คงทำได้ลำบาก ทำให้ผมคิดได้ว่า การทำเส้นบะหมี่นี่ต้องใช้แรงมากพอดู หลังจากที่ความหนาได้ 1 ซ.ม. ก็เอาเข้าเครื่องทำเส้นบะหมี่ เมื่อหมุนลูกกลิ้ง แผ่นแป้งที่ผ่านลูกกลิ้งออกมาก็จะเรียบ ไม่ใช่แค่หมุน 1 หรือ 2 ครั้ง แต่ต้องหมุนซัก 10 ครั้ง ขั้นตอนเหล่านจะเหมือนกับการทำเส้นอุด้ง ที่ใช้เท้านวดจนปวดเอว ตอนนี้แขนขวาผมเริ่มเมื่อย และมีเหงื่อออกที่หน้าผาก

หลังจากแป้งได้ที่แล้ว ก็เอาเข้าเครื่องทำเส้นบะหมี่อีกครั้ง จนความหนา 0.7 มม. และยาว 2 ม. ต่อไปก็ตัดเป็นเส้น โดยใช้กรรไกรตัดเส้นที่ถูกทำให้เป็นลายยาว โดยส่วนตัดของเครื่องทำเส้น ให้ยาว 20 ซม. ซึ่งเป็นความยาวที่ดีที่สุดในการสูดเส้นเข้าปาก แล้วก็วัดน้ำหนักให้ได้ 100 กรัมต่อ 1 จาน

แล้วเส้นก็เสร็จ ระหว่างที่พนักงานต้มเส้นให้ เราก็ทำการวาดรูปต่อ ถึงเวลาที่ต้องสู้กับแพ็คเกจอีกครั้ง เด็กชายประถมที่นั่งตรงข้ามผม เขียนวลีว่า "ราเมนไก่ น้ำร้อน 3 นาที ในหม้อ 1 นาที" อย่างขันแข็ง ช่างเป็นปากกาที่กำหนดรสชาติซะจริงๆ ส่วนเหล่าคุณพยาบาลข้างๆ วาด Hiyoko-chan ทำตุ๊กตาหิมะ ไม่ก็กำลังอาบน้ำหลายแบบ เป็นแพ็คเกจที่สนุกมีสีสัน ผมเลยไม่ยอมแพ้ ใส่แถบสีส้มเข้าไปในพื้นหลัง

จากนั้นก็เอาลงในพิมพ์ทรงบะหมี่ และลงไปทอดในน้ำมัน 160˚C เนื่องจากส่วนนี้อันตรายและยาก พนักงานจึงเป็นผู้ทำให้ พอมีเสี่ยงฟู่ บะหมี่ในน้ำมันก็กลายเป็นสีเหลือง เป็น "วิธีทำให้แห้งด้วยน้ำมันในทันที" ที่คุณ Ando คิดขึ้นตั้งแต่ตอนแรก พอได้เห็นเส้นบะหมี่ตั้งแต่ดิบจนเสร็จเรียบร้อย ทำให้ผมถอนหายใจออกมาว่าเสร็จสักที พอเอาบะหมี่แพ็คลงในแพ็คเกจที่ออกแบบไว้ก็เรียบร้อย ลายแถบสีส้มดูไม่เลว

พอหันไปดูเวลาก็พบว่าผ่านไป 90 นาที แต่รู้สึกว่าเพิ่งผ่านไปเพียงครู่เดียวเอง การได้เห็นแป้งค่อยๆเปลี่ยนไปเป็นเส้นบะหมี่นั้นเพลินมากๆ บรรดาคุณพยาบาลที่นั่งข้างๆผม ต่างก็รู้สึกเช่นเดียวกัน โดยคุยกันว่า "สนุกดีนะ", "ประทับใจที่ได้ทำเอง", "กินง่ายก็จริง แต่ว่าทำยากจังเลย

ผู้ที่จะเข้าร่วม Chicken Ramen Factory นี้ต้องจองล่วงหน้า และค่าเข้าร่วมสำหรับเด็กมัธยมขึ้นไป 500 เยน ส่วนเด็กประถม 300 เยน โดยรับผู้เข้าร่วมที่เป็นเด็กประถมขึ้นไป/ สำหรับเด็กที่อายุ 3 ปีหรือต่ำกว่า จำเป็นต้องมีผู้ปกครอง

มีผู้ชายคนหนึ่ง เขาหยุดอยู่หน้าบะหมี่ถ้วยที่ผลิตในปี 1971 บางทีเขาอาจจะนึกถึงสมัยตอนยังเป็นเด็กก็ได้ เมื่อได้เห็นการเปลี่ยนแปลงของบะหมี่กิ่งสำเร็จรูปแบบนี้ ก็ทำให้หวนคิดถึงอดีต อย่างตอนที่ "Nissin Yakisoba U.F.O." ออกมา ผมก็เต้นเพลงของ Pink Lady ระหว่างที่รอให้ครบ 3 นาที (ดูท่าจะหลุดบอกอายุไปแล้ว......) หรือ อุด้งแพ็คเกจแบบนี้เคยกินตอนเตรียมสอบ ราเมนนี่เป็นเหมือนที่เก็บเรื่องราวของชีวิตเอาไว้ พอใกล้ทางออก ก็จะพบกับราเมนรุ่นล่าสุด เป็นถ้วยแบบรักษาสิ่งแวดล้อม ซึ่งสามารถนำกลับมาใช้ใหม่ได้ สะท้อนกับยุคสมัย ผมประทับใจว่าบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปได้เข้ามาในชีวิตเราอย่างกว้างขวาง และเดินผ่านยุคสมัยไปกับเราด้วย

เมือง Ikeda ที่ตั้งอยู่ส่วนเหนือของโอซาก้า รุ่งเรืองในฐานะจุดกระจายสิ่งของที่สำคัญมาตั้งแต่โบราณ "Nose Highway" ที่วิ่งผ่านตัวเมืองเหนือไปใต้ เชื่อมต่อบริเวณ Hokusetsu ของโอซาก้า และเขตที่อยู่ด้านใน Nose และ Tamba กับมหานครโอซาก้า แออัดไปด้วยผู้คนขนไม้ซุง, ผ้ากิโมโน, และสุรา ภายในทิวทัศน์เมืองเก่านี้ ก็ยังสามารถเห็นโรงกลั่นที่ทำ "Goshun" และ "Midori-Ichi" สืบต่อกันมา ส่วน "พิพิธภัณฑ์ Rakugo" ก็ให้คุณได้คิดถึงเมือง Ikeda ในสมัย Edo ผ่านการแสดง Kamikata Rakugo อย่าง "Ushihome" หรือ "Ikeda no Inoshishikai" ขอแนะนำให้ชมทิวทัศน์ Ikeda ที่เคยถูกเรียกว่า "เมืองหลวงทางเหนือ" จากบนเนินเล็กที่ "สวนสาธารณะซากปราสาท Ikeda